Anasayfa
İşçiler de çalışmaya başladığını bildirecek
İşçilerin bir işyerinde çalışmaya başlamaları halinde işverenleri tarafından sigortalı işe giriş bildirgesi ile bildirimleri yapılmakta ve sigortalılıkları sağlanmaktadır. Sosyal güvenlik reformu ile işçilerin de (SSK’lıların), çalışmaya başladıklarını en geç bir ay içinde sigortalı bildirim belgesi ile internet veya benzeri ortamda ilgili müdürlüğe bildirmeleri gerekmektedir.
Müdürlük, sigortalının ilgili işveren tarafından bildirilmediğinin ya da bildirildiği halde sigortalı bildirimi arasında farklılık bulunduğunun tespiti halinde, durum, taahhütlü bir yazıyla sigortalıya, gerekirse işverene bildirilecektir. Yapılan bildirimlerin sonucunda farklılık giderilemezse, yürütülen kontrol ve denetim sonucuna göre işlem yapılacaktır. Sigortalının kendini bildirmemesi, sigortalı aleyhine delil teşkil etmemektedir.
Vatandaşlık Numarası, Sosyal Güvenlik Sicil Numarası oluyor
Halen yürürlükte olan uygulamada, SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ve Banka-Oda-Borsa sandıklarının kullandıkları sosyal güvenlik numaraları birbirinden farklı olduğu için çeşitli sıkıntılarla karşılaşılıyordu. Sosyal güvenlik reformu ile sicil numaralarındaki karmaşaya son veriliyor. Sigortalılar, isteğe bağlı sigortalılar ile bunların hak sahiplerinin; genel sağlık sigortalıları ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilerin tescil ve diğer tüm işlemlerinde sosyal güvenlik sicil numarası olarak Türk vatandaşları için T.C. kimlik numarası, yabancı uyruklu kişiler için ise Kurumca verilecek sosyal güvenlik sicil numarası kullanılacaktır.
Gün sayısı eksik gösterilen işçiler için belge istenecek
Kayıtdışı istihdamın ülkemize önemli bir maliyeti vardır. Sosyal güvenlik açısından kayıtdışı istihdam; hiç sigortalı gösterilmeme, ücretin ya da gün sayısının eksik gösterilmesi ile olduğu görülmektedir. Sigortalıların eksik gün sayısının engellenmesi için gerçekten 30 günden az çalışıldığına ilişkin belgeler istenmektedir. Eğer, bir sigortalının ay içinde 30 günden az çalışması varsa bu sigortalılara ilişkin;
a) İstirahatlı olduğunu gösteren resmi kuruluşlara ait sağlık tesisleri veya işyeri hekimlerince düzenlenmiş hekim raporunun,
b) Ücretsiz veya aylıksız izinli olduğunu kanıtlayan izin belgesinin,
c) Disiplin cezası uygulaması, gözaltına alınması, tutukluluk haline ilişkin belgelerin,
ç) Kısmi süreli çalışmalara ait yazılı iş sözleşmesinin,
d) İşverenin imzasını da taşıyan puantaj kayıtlarının,
e) Grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, doğal afetler nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulduğunu veya işe ara verildiğini gösteren ilgili resmi makamlardan alınan yazı örneğinin, sigortalıların eksik gün bildirimine ilişkin bilgi formu ekinde verilmesi gerekmektedir. Toplu iş sözleşmesi yapılan işyerleriyle kamu işyerlerinde çalışan sigortalılara ilişkin eksik bildirimlerin nedenlerinin işverenler tarafından bir yazı ile Kuruma bildirilmesi halinde, bu durumdaki sigortalılar için belge aranmamaktadır.
Emzirme yardımı verilecek
SSK’lılara doğum nedeniyle emzirme yardımı (süt parası) olarak 50 YTL, memurlara ise 2500 gösterge rakamı karşılığı olarak 111.85 YTL doğum yardımı ödeneği veriliyordu. Bağ-Kur’luların ise bu hakkı yoktu.
Artık işçi, memur, Bağ-Kur’lu ayrımı yapılmaksızın her doğum için sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısı doğum yapan sigortalı erkeğe altı ay süreyle doğum tarihinde geçerli olan brüt asgari ücretin üçte biri (177.00 YTL) olarak toplam 1.062 YTL emzirme yardımı verilecek. (Bütçe Kanunu’nda tutarın asgari ücretin onda biri - 53.10 YTL olmak üzere toplam 318.60 YTL olarak değiştirilmesi teklif edilmiştir.)
Cenaze yardımı arttı
SSK’lı vefat ederse ailesine veya cenazeyi kaldıran kimselere 223.73 YTL, Bağ-Kur’lu vefat ederse 185.56 YTL ve memur vefat ederse 850.16 YTL veriliyordu.
Reformla birlikte cenaze yardımlarındaki farklı uygulamalar sona erdirilerek SSK’lı, Bağ-Kur’lu, memur ayrımı yapılmaksızın bütün sigortalılar brüt asgari ücretin üç katı tutarında cenaze yardımı alacaktır. (2006 yılı asgari ücretine göre 1.593 YTL)
Dul eş ve çocuklara çeyiz yardımı
SSK’da ise sadece kız çocuklara, aldıkları aylık ve gelirin iki yıllık tutarı kadar evlilik yardımı yapıyordu. Dul eş ve analara ödeme yapılmıyordu. Emekli Sandığı’ndan dul ve yetim aylığı alan eş ve kız çocukları ile analarına evlendikleri takdirde aylıkları kesilip, bir defaya mahsus olmak üzere aldıkları aylığın 12 katı tutarında ‘Evlenme İkramiyesi’ veriliyordu. Bağ-Kur’da bu uygulamalar yoktu.
Evlilik ve çeyiz yardımı uygulamasındaki ayrımcılık sona erdi. Kadın erkek ayrımı olmaksızın dul eşler ile kız çocuklarına ‘Evlilik ve Çeyiz Yardımı’ alabilecek. İşçi, memur, Bağ-Kur’lu ayrımı olmaksızın, kurumdan gelir veya aylık almakta iken evlenen (erkek veya kadın) eşler ile kız çocuklarına 12 aylık aylıkları tutarında evlilik ve çeyiz yardımı alabilecek. Memurun anasına verilen çeyiz yardımı ise sona erdirildi.
Malulen emeklilik şartları eşitlendi
SSK’dan malulen emekli olabilmek için, sağlık kurulundan 2/3 oranında meslekte kazanma gücü kaybına ilişkin rapor alınması ile birlikte toplam 1800 gün veya en az beş yıldan beri sigortalı bulunup, sigortalılık süresinin her yılı için ortalama olarak 180 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olması şarttı. Memurlarda, Emekli Sandığı’ndan en az 10 tam yıl kesenek ödemiş olmak ve görevini yapamaz raporu olması şartıyla malüllük aylığı bağlanıyordu. Bağ-Kur’luların ise yine 2/3 oranlı sağlık kurulu raporu ile birlikte en az beş tam yıl sigorta primi ödemiş olması gerekiyordu. Reformla, malullük aylığına hak kazanmak için farklı uygulamalar değiştirildi. En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul ise en az beş yıldan beri sigortalı bulunup toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olanlar malüllük aylığı alabilecek. Ayrıca, sağlık kurulu rapor oranı da 2/3’ten, yüzde 60’a indirildi.
Kıdem tazminatı değişmiyor
Halen yürürlükte olan uygulamaya göre, kıdem tazminatı 1475 Sayılı İş Kanunu’nun halen yürürlükte kalan tek maddesi olan 14’üncü maddesine göre işverence her yıla bir brüt ücret hesabıyla ödenmektedir. Sosyal Güvenlik Reformu işçinin kıdem tazminatı konusunda bir değişiklik yapmıyor.
İşçilerin bir işyerinde çalışmaya başlamaları halinde işverenleri tarafından sigortalı işe giriş bildirgesi ile bildirimleri yapılmakta ve sigortalılıkları sağlanmaktadır. Sosyal güvenlik reformu ile işçilerin de (SSK’lıların), çalışmaya başladıklarını en geç bir ay içinde sigortalı bildirim belgesi ile internet veya benzeri ortamda ilgili müdürlüğe bildirmeleri gerekmektedir.
Müdürlük, sigortalının ilgili işveren tarafından bildirilmediğinin ya da bildirildiği halde sigortalı bildirimi arasında farklılık bulunduğunun tespiti halinde, durum, taahhütlü bir yazıyla sigortalıya, gerekirse işverene bildirilecektir. Yapılan bildirimlerin sonucunda farklılık giderilemezse, yürütülen kontrol ve denetim sonucuna göre işlem yapılacaktır. Sigortalının kendini bildirmemesi, sigortalı aleyhine delil teşkil etmemektedir.
Vatandaşlık Numarası, Sosyal Güvenlik Sicil Numarası oluyor
Halen yürürlükte olan uygulamada, SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı ve Banka-Oda-Borsa sandıklarının kullandıkları sosyal güvenlik numaraları birbirinden farklı olduğu için çeşitli sıkıntılarla karşılaşılıyordu. Sosyal güvenlik reformu ile sicil numaralarındaki karmaşaya son veriliyor. Sigortalılar, isteğe bağlı sigortalılar ile bunların hak sahiplerinin; genel sağlık sigortalıları ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilerin tescil ve diğer tüm işlemlerinde sosyal güvenlik sicil numarası olarak Türk vatandaşları için T.C. kimlik numarası, yabancı uyruklu kişiler için ise Kurumca verilecek sosyal güvenlik sicil numarası kullanılacaktır.
Gün sayısı eksik gösterilen işçiler için belge istenecek
Kayıtdışı istihdamın ülkemize önemli bir maliyeti vardır. Sosyal güvenlik açısından kayıtdışı istihdam; hiç sigortalı gösterilmeme, ücretin ya da gün sayısının eksik gösterilmesi ile olduğu görülmektedir. Sigortalıların eksik gün sayısının engellenmesi için gerçekten 30 günden az çalışıldığına ilişkin belgeler istenmektedir. Eğer, bir sigortalının ay içinde 30 günden az çalışması varsa bu sigortalılara ilişkin;
a) İstirahatlı olduğunu gösteren resmi kuruluşlara ait sağlık tesisleri veya işyeri hekimlerince düzenlenmiş hekim raporunun,
b) Ücretsiz veya aylıksız izinli olduğunu kanıtlayan izin belgesinin,
c) Disiplin cezası uygulaması, gözaltına alınması, tutukluluk haline ilişkin belgelerin,
ç) Kısmi süreli çalışmalara ait yazılı iş sözleşmesinin,
d) İşverenin imzasını da taşıyan puantaj kayıtlarının,
e) Grev, lokavt, genel hayatı etkileyen olaylar, doğal afetler nedeniyle işyerinde faaliyetin durdurulduğunu veya işe ara verildiğini gösteren ilgili resmi makamlardan alınan yazı örneğinin, sigortalıların eksik gün bildirimine ilişkin bilgi formu ekinde verilmesi gerekmektedir. Toplu iş sözleşmesi yapılan işyerleriyle kamu işyerlerinde çalışan sigortalılara ilişkin eksik bildirimlerin nedenlerinin işverenler tarafından bir yazı ile Kuruma bildirilmesi halinde, bu durumdaki sigortalılar için belge aranmamaktadır.
Emzirme yardımı verilecek
SSK’lılara doğum nedeniyle emzirme yardımı (süt parası) olarak 50 YTL, memurlara ise 2500 gösterge rakamı karşılığı olarak 111.85 YTL doğum yardımı ödeneği veriliyordu. Bağ-Kur’luların ise bu hakkı yoktu.
Artık işçi, memur, Bağ-Kur’lu ayrımı yapılmaksızın her doğum için sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısı doğum yapan sigortalı erkeğe altı ay süreyle doğum tarihinde geçerli olan brüt asgari ücretin üçte biri (177.00 YTL) olarak toplam 1.062 YTL emzirme yardımı verilecek. (Bütçe Kanunu’nda tutarın asgari ücretin onda biri - 53.10 YTL olmak üzere toplam 318.60 YTL olarak değiştirilmesi teklif edilmiştir.)
Cenaze yardımı arttı
SSK’lı vefat ederse ailesine veya cenazeyi kaldıran kimselere 223.73 YTL, Bağ-Kur’lu vefat ederse 185.56 YTL ve memur vefat ederse 850.16 YTL veriliyordu.
Reformla birlikte cenaze yardımlarındaki farklı uygulamalar sona erdirilerek SSK’lı, Bağ-Kur’lu, memur ayrımı yapılmaksızın bütün sigortalılar brüt asgari ücretin üç katı tutarında cenaze yardımı alacaktır. (2006 yılı asgari ücretine göre 1.593 YTL)
Dul eş ve çocuklara çeyiz yardımı
SSK’da ise sadece kız çocuklara, aldıkları aylık ve gelirin iki yıllık tutarı kadar evlilik yardımı yapıyordu. Dul eş ve analara ödeme yapılmıyordu. Emekli Sandığı’ndan dul ve yetim aylığı alan eş ve kız çocukları ile analarına evlendikleri takdirde aylıkları kesilip, bir defaya mahsus olmak üzere aldıkları aylığın 12 katı tutarında ‘Evlenme İkramiyesi’ veriliyordu. Bağ-Kur’da bu uygulamalar yoktu.
Evlilik ve çeyiz yardımı uygulamasındaki ayrımcılık sona erdi. Kadın erkek ayrımı olmaksızın dul eşler ile kız çocuklarına ‘Evlilik ve Çeyiz Yardımı’ alabilecek. İşçi, memur, Bağ-Kur’lu ayrımı olmaksızın, kurumdan gelir veya aylık almakta iken evlenen (erkek veya kadın) eşler ile kız çocuklarına 12 aylık aylıkları tutarında evlilik ve çeyiz yardımı alabilecek. Memurun anasına verilen çeyiz yardımı ise sona erdirildi.
Malulen emeklilik şartları eşitlendi
SSK’dan malulen emekli olabilmek için, sağlık kurulundan 2/3 oranında meslekte kazanma gücü kaybına ilişkin rapor alınması ile birlikte toplam 1800 gün veya en az beş yıldan beri sigortalı bulunup, sigortalılık süresinin her yılı için ortalama olarak 180 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olması şarttı. Memurlarda, Emekli Sandığı’ndan en az 10 tam yıl kesenek ödemiş olmak ve görevini yapamaz raporu olması şartıyla malüllük aylığı bağlanıyordu. Bağ-Kur’luların ise yine 2/3 oranlı sağlık kurulu raporu ile birlikte en az beş tam yıl sigorta primi ödemiş olması gerekiyordu. Reformla, malullük aylığına hak kazanmak için farklı uygulamalar değiştirildi. En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul ise en az beş yıldan beri sigortalı bulunup toplam 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olanlar malüllük aylığı alabilecek. Ayrıca, sağlık kurulu rapor oranı da 2/3’ten, yüzde 60’a indirildi.
Kıdem tazminatı değişmiyor
Halen yürürlükte olan uygulamaya göre, kıdem tazminatı 1475 Sayılı İş Kanunu’nun halen yürürlükte kalan tek maddesi olan 14’üncü maddesine göre işverence her yıla bir brüt ücret hesabıyla ödenmektedir. Sosyal Güvenlik Reformu işçinin kıdem tazminatı konusunda bir değişiklik yapmıyor.
